|
Sinop İlçeleri
|
|
:: Ayancık ::
|
|
Ayancık Tarihi : Ayancık ve çevresinin tarihi; yazılı kaynak, söylence ve yakıştırmalara göre: Ayancık ve çevresinde yaşayan ilk kavimler Pafloganyalılar, Amazonlar, Akarlar ve Dor'lardır. İlk çağda Paflagonya, Batı Karadeniz bölümünde Britanya, Pontusye, Galatya arasında kalan yerdir. Paflagonyalılar bu bölgede bilinen ilk yerli halktır. M.Ö.1200 yıllarına kadar Etiler'e bağlı, onların korumaları altında yaşamışlardır. Ayancık ve çevresi 11. yüzyıl sonlarında ilk kez Danişmentoğulları'nın egemenliğine girmiştir. Bölge 1204'te Anadolu Selçukluları'nın , 1259'da Pervaneoğulları'nın , 1292'de Candaroğulları'nın eline geçmiştir. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet, Trabzon seferine giderken Sinop ve çevresini kesin olarak Osmanlı Devleti'ne bağlamıştır. Tanzimat devrine kadar, Ayancık ve çevresi Kastamonu'ya bağlı dört kadılıktan birinin yönetim alanı içinde kalmıştır. Tanzimat ile başlayan , daha sonra devam eden yenileşme hareketleri sırasında Ayancık ve çevresinde ( Sancak-kaza ) ilçe yönetimi kurulması düşünülmüş, ilçe merkezi olarak da Ayandon kabul edilmiştir. Ayancık ve Ayancık Çayının doğusundaki köylere egemen olan Şükrü oğulları 1860 lı yıllarda Çaylıoğulları ile de anlaşarak ilçe merkezinin Ayancık'a taşınmasını kendi çıkarları için uygun görmüşler ve 1860'lı yıllarda bir değirmen, birkaç önemsiz yapıdan oluşmuş küçük bir yerleşim yeri olan Ayancık, zaman içinde Kaymakamlık ve Askerlik Şubesi gibi resmi kurumların ve birçok konut ve ticaret yapılarının kurulması ile hızla gelişmiştir. Alman ve Belçika sermayeli kereste fabrikasının 1929 yılında işletilmeye başlanması, bölge ekonomisi ve sosyal hayatında dönüm noktası olmuştur
Akgöl : Ayancık ilçesinin güneyinde Ayancık-Kastamonu yolunun 31.km'sinde, yoldan 5km içeride bulunan Akgöl, 1200 metre yüksekliktedir. Etraftaki sık köknar ormanları içinden akan iki çayın birleşerek oluşturduğu göl ortalama 3 dönümlük alanı kaplamaktadır. Gölün yanında orman işletmesine ait bir tesis bulunmaktadır. Günü birlik piknik için uygun olan göl civarındaki orman içlerinde piknik masaları ve ızgara yerleri bulunmaktadır. Gölde tekne ile gezinti yapılabilir. Çevre ormanlarda yaban domuzu, ayı, kurt, çakal ve tavşan gibi av hayvanları mevcuttur. Akgöl'e ulaşmak için inilen 5km lik yol stabilize olup buradan da İnaltı bölgesine dogru yol devam etmektedir. Bu yol üzerinde bulunan Alabalik Tesisleri, İnaltı Mağarası; safari ve yürüyüşler için de müsaittir. Kış mevsiminin uzun geçtigi bölgede küçük kayak pistleri, yayla , av ve dağ turizmine yönelik tesisler yapılmasına uygun yerler mevcuttur
İnaltı Mağarası : İnaltı Köyü köyün hemen arka yamacında bulunan mağara ile ünlenmiştir. Mağaranın oldukça büyük olan ağzı köyden görülebilmektedir. Yaklaşık 500 metrelik bir tırmanıştan sonra mağaraya ulaşılmaktadır. Mağaranın aydınlatılması ve çevre düzenlemesi yapılarak ziyaretçilerin hizmetine sunulmuştur. Civarında Kanyon, Akgöl, Karlık Yaylası ve Düdeni gibi doğal güzelliklerin de bulunması mağaranın önemini daha da arttırmaktadır. Mağaranın M.Ö ermeniler tarafından yerleşim yeri olarak kullanıldığı sanılmaktadır bu yüzden mağaraya altın aramak için gelenler olmuştur mağaranın uzunluğu tam olarak bilinmemektedir
|
AYANCIK'IN TARİHİ VE COĞRAFİ YAPISI:
İLÇENİN TARİHÇESİ:
Ayancık İlçesinin tarihi ilk çağlara kadar uzanır. Ayancık ve çevresinde yaşayan ilk kavimler Paflogonyalılar, Amazonlar, Akalar ve Dorlardır. İlk çağda Paflogonya Batı Karadeniz bölümünde Biritanya, Pontusya ve Galatya arasında kalan yerdir. Pafogonyalılar bu bölgede bilinen ilk yerli halktır . M.Ö. 1200 yıllarına kadar Etiler’e bağlı, onların korumaları altında yaşamışlardır.
Ayancık ve çevresi 11. yüzyılın sonlarında ilk kez Danışmentoğullarının egemenliğine girmiştir. Bölge 1204 te Anadolu Selçuklularının, 1259 da Pervaneoğullarının, 1292 de Candaroğullarının eline geçmiştir. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet Trabzon seferine giderken Sinop ve çevresini Osmanlı Devletine bağlamıştır. Tanzimat Devrine kadar Ayancık ve Çevresi Kastamonu’ ya bağlı dört kadılıktan birinin yönetimi alanı içinde kalmıştır. Tanzimat ile başlayan, daha sonra devam eden yenileşme hareketleri sırasında Ayancık ve çevresinde (Sancak-Kaza) İlçe yönetimi kurulması düşünülmüş, İlçe merkezi olarak da Ayandon (Türkeli İlçesine bağlı Ayazköyü) kabul edilmiştir.
Ayancık ve Ayancık Çayının doğusundaki köylere egemen olan Şükrüoğulları 1860 yıllarda Çaylıoğulları ile anlaşarak İlçe merkezinin Ayancık’ a taşınmasını kendi çıkarları ile uygun görmüşler ve 1860’ lı yıllarda bir değirmen ve birkaç önemsiz yapıdan oluşmuş küçük bir yerleşim yeri olan Ayancık, zaman içinde Kaymakamlık ve Askerlik Şubesi gibi resmi kurumların ve bir çok konut ve ticaret yapılarının kurulması ile hızla gelişmiştir. Alman ve Belçika sermayeli kereste fabrikasının 1929 yılında işletilmeye başlanması, bölge ekonomisi ve sosyal hayatında dönüm noktası olmuştur.
Ayancık bu tarihten sonra sürekli gelişme göstermiştir. 1860 ‘lı yıllarda yapılan eski Hükümet Konağı binası 1952’ de yanmış, yerine bugünkü mevcut bina yapılmıştır.
Ayancık, Cumhuriyetin ilanına kadar Kastamonu İline bağlı iken, Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan idari düzenlemede Sinop İline bağlı İlçe olmuştur.
COĞRAFİ YAPISI :
Batı Karadeniz coğrafi bölgesinde yer alan Ayancık İlçesi; Kuzeyde Karadeniz, Güneyde Sinop İli Boyabat İlçesi ve Kastamonu İli Taşköprü İlçeleri, Batıda Sinop İli Türkeli İlçesi ve Doğuda ise Sinop İli Erfelek İlçesi ile çevrilidir. İlçenin İl ile olan bağlantısı 55 Km.’ lik sahil karayolu ile sağlanır.
İlçenin toplam arazisi 86.600 (Ha) olup, Yüzölçümü 866 km2 ve Rakım 10 m.’ dir. İlçe merkezi 202 metre yükseklikteki “Maltepe” ve “Ayantepe” ile deniz arasında Ayancık Çayı Vadisinde kurulmuştur. İlçe adını Ayan tepesinden almıştır.
İlçemiz sınırlı ve toplam 94.500 (Da) büyüklükte tarım arazisine sahiptir. Ancak, % 71.86 gibi büyük bir kısmı tarım dışı arazidir. Tarım arazisi olarak tanımladığımız arazinin sadece % 28.14 lük kısmından ibaret olan arazilerin de, büyük bir kısmını eğimli araziler teşkil etmektedir. Çok az bir kısım arazi ise vadi yataklarındaki küçük düzlüklerden ibarettir.
Buna karşılık, toprak yapısı itibari ile killi ve kalkerli bir karaktere sahip bulunduğundan orman ürünlerinin yetişmesine son derece elverişlidir. Bölgede 53.524,5 (Ha) ağaçlı, 3.388,1 (Ha) ağaçsız olmak üzere toplam 569.912,5 (Ha) ormanlık saha bulunmaktadır. Çok zengin çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, kavak türleri ile özellikle Çangal Ormanları “ağaç denizi” olarak nitelendirilir.
Yeşilin her tonunu bu ormanlarda görmek mümkündür. Kıyı şeridindeki çeşitli ağaç türlerinden oluşan bitki örtüsü içine yer yer Akdeniz bitkilerine de rastlanır. Güneye doğru inildikçe iklim kuraklaşmaya başlar ve bozkır bitkileri görülür.
Akgöl yapay bir orman gölüdür. Bunun dışında doğal yada yapay gölü bulunmamaktadır.
Uzunluğu 90 Km. civarında olan ve çok sayıda küçük derenin birleşmesinden oluşan Ayancık Çayı, geniş bir alanın sularını toplayıp tek kol halinde İlçe merkezinden denize dökülür.
Bölgenin en yüksek dağlarına sahip bulunan Ayancık’ın, Kuzey Anadolu sıra dağları üzerindeki Zindan 1750 ve Çangal 1605 metre yükseklikteki dağlarıdır.
Ayancık İlçesi deprem bölgesi sınıflandırılmasında 4. bölgede bulunulmaktadır.
Ayancık 55 km.’ lik sahil yolu ile Sinop İli’ ne bağlanmıştır. İç kesimlerle olan bağlantısı Çangal yolu üzerinden Kastamonu yolu ile sağlanmaktadır. Bazı İl Merkezleri ile İlçelere olan uzaklıkları Şöyledir: Samsun: 218 km., Kastamonu: 140 km., Ankara: 435 km., İstanbul: 630 km., Türkeli: 35 km., Boyabat: 72 km., Gerze: 94 km., Erfelek 46 km.’ dir. İlçeler arası ulaşım minibüslerle sağlanmaktadır.
İklim : Ayancık yöresinde tipik Karadeniz iklimi egemendir. Kışları serin ve yağışlı, yazları kurak ve nemlidir.
Sıcaklık : Yıllık ortalama sıcaklık 14.0 C’ derece’ dir. En yüksek ortalama Temmuz ayında olup, 22.2 C’, en düşük ortalama sıcaklık ise Ocak-Şubat aylarında oluşan 6.6 C’ dir. . Deniz suyu sıcaklığı Haziran ve Temmuz ayları itibariyle ortalama 23-24 derecedir.
Nem Oranı : Yıllık ortalama nisbi nem oranı % 72’ dir. Nem oranı en yüksek değerine % 76 ile Mart, en düşük değerine ise %70 ile Haziran, Temmuz ve Aralık aylarında ulaşmaktadır.
Yağış : Yıllık ortalama yağış 1003,1 mm’ dir. En çok yağış 139,2 mm ile Aralık, en az yağış 34,9 mm ile Temmuz ayında görülmektedir. Yüksek kesimleri kış sezonu süresince genelde karla kaplı geçer.
Rüzgar : Yılda fırtınalı gün sayısı ortalama 9,2’ dir. En çok esen rüzgar güney, en kuvvetli rüzgarlar ise kuzey ve kuzeybatı rüzgarlarıdır.
Bitki Örtüsü : Yörenin doğal bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Bitki örtüsü çok zengin ve yoğun olup, yükselti kuşaklarına göre farklılaşmaktadır. Kıyı kesiminde yayvan yapraklı orman dokusu, makilik ve fundalıklar ile kültür bitkileri yaygındır. Kıyıdan itibaren yükseldikçe iğne yapraklı ağaç ve bitki türleri yoğunluk kazanmaktadır. Ormanlarda çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, ıhlamur, çınar, kestane, kavak çeşitli maki ve çalı türleri yer almaktadır.
N Ü F U S D U R U M U:
İlçemizin nüfus kayıtlarına göre açık kayıtlı nüfusu 110.057 dir.
1990 yılında İlçenin merkez nüfusu 10.418, köylerinin nüfusu 25.625 ve toplam nüfusu 36.043 iken;
22 Ekim 2000 tarihinde yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre; İlçenin merkez nüfusu 10.919, köylerin in nüfusu 15.128 , toplam nüfus ise 26.047’ ye düşmüştür.
Kilometrekareye 33 kişi düşmekte olup, nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır.
Nüfus düşüşünün en önemli nedeni ÖRÜS Kereste - Sunta fabrikasının özelleştirilmesi ve Hava Radar Üssünün Ayancık’ tan taşınması sonucu iş sahalarının yetersiz kalmasıyla istihdamda meydana gelen azalmadır. Genç nüfus sürekli olarak İlçe dışına yada yurt dışına işçi olarak göç etmektedir. Bununla birlikte yaz sezonu tatilini geçirmek amacıyla gelenlerle yaz döneminde İlçe nüfusu 50.000 civarına çıkmaktadır.
İlimiz ilçeleri arası genel nüfus durumuna göre İlçemiz Boyabat ve Durağan İlçelerinden sonra 3 üncü, İlçe merkezi nüfus durumuna göre ise 2 inci sırada bulunmaktadır.
İ D A R İ D U R U M
İlçe merkezinde 4 mahallesi vardır. 71 bağlı köyü olup, bu köylere bağlı 312 mahalle bulunmaktadır. Bu durum, dağınık yerleşmenin niteliği hakkında yeterli bir fikir verebilir. Kırsal alandaki bu dağınık yerleşme altyapı hizmetlerinin verilmesine sınırlama getirmektedir.
İlçe Merkezi dışında belediye teşkilatı bulunmamaktadır.
Ayancık İlçesi; Kuzeyde Karadeniz, Doğuda Erfelek İlçesi , Güneyde Boyabat İlçesi ve Kastamonu İli Taşköprü İlçesi, Batıda Türkeli İlçesi ile çevrilmiştir.
| |
Ayancık belde ve köyleri |
 |
|
İl: Sinop ● İlçe Merkezi: Ayancık
Beldeler: Yenikonak
Köyler:
Abdülkadirköy • Ağaçlı • Akçakese • Akören • Armutluyazı • Aşağıköy • Avdullu • Aygördü • Babaçay • Babaköy • Bahçeli • Bakırlı • Bakırlızaviye • Belpınar • Büyükdüz • Çamyayla • Çaybaşı • Çaylıoğlu • Davutlu • Dedeağaç • Dereköy • Dibekli • Doğanlı • Dolay • Erdemli • Erikli • Fındıklı • Göldağı • Gölköy • Günpınar • Gürsökü • Hacılı • Hacıoğlu • Hatip • Hüseyinbey • İnaltı • Kaldırayak • Karakestane • Karapınar • Kestanelik • Kızılcakaya • Kozcuğaz • Kozsökü • Köseyakası • Kurtköy • KuzKöy • Kütükköy • Maden • Mestan • Mustafakemalpaşa • Ortalık • Otmanlı • Ömerdüz • Pazarcık • Sansar • Sırma • Sofu • Söküçayırı • Sulusökü • Tarakçı • Tepecik • Tevfikiye • Topağaç • Türkmen • Uzunçam • Ünlüce • Yarenler • Yemişen • Yenice • Yenigüler • Yeşilyurt • Zaviye
|
